Dzielenie się jest jedną z kluczowych umiejętności społecznych, która pomaga dzieciom budować relacje, rozwijać empatię i uczyć się współpracy. Dla wielu rodziców i opiekunów jest to jednak wyzwanie, ponieważ dzieci, zwłaszcza w młodszym wieku, często postrzegają swoje rzeczy jako przedłużenie siebie. Jak więc nauczyć dziecko, by chętnie dzieliło się z innymi?
Zrozumienie naturalnego rozwoju dziecka
Pierwszym krokiem jest zrozumienie, że potrzeba „posiadania na wyłączność” jest naturalnym etapem rozwoju dziecka. Maluchy w wieku około dwóch lat dopiero zaczynają odkrywać pojęcie własności. Sformułowanie „to moje!” pojawia się w ich słowniku jako wyraz ich potrzeby bezpieczeństwa i autonomii. W wieku około 3–4 lat dzieci zaczynają lepiej rozumieć potrzeby innych, co stwarza idealne warunki do nauki dzielenia się.
Dawaj przykład
Dzieci uczą się przede wszystkim przez obserwację. Jeśli widzą, że rodzice chętnie dzielą się swoimi rzeczami, czasem lub uwagą, będą skłonne naśladować takie zachowanie. Pokaż dziecku, jak dzielisz się z innymi członkami rodziny – np. jedzeniem, zabawkami czy narzędziami. Powiedz: „Spójrz, podzieliłam się ciasteczkiem z tatą, bo wiem, że też lubi te smaki.”
Nauka poprzez zabawę
Zabawa to doskonały sposób na wprowadzenie dziecka w świat dzielenia się. Możesz organizować gry i aktywności, które wymagają współpracy, takie jak układanie puzzli, budowanie wież z klocków czy malowanie wspólnego obrazka. Dziecko uczy się wtedy, że dzielenie się prowadzi do osiągnięcia celu i sprawia przyjemność.
Chwal pozytywne zachowania
Kiedy dziecko dzieli się czymś dobrowolnie, zawsze to zauważaj i pochwal. Możesz powiedzieć: „Świetnie się zachowałeś, kiedy dałeś Karolowi swoje kredki. Na pewno sprawiło mu to przyjemność!” Dzięki temu dziecko zrozumie, że dzielenie się jest wartościowe i warte naśladowania.
Twórz sytuacje sprzyjające dzieleniu się
Jeśli wiesz, że dziecko będzie miało okazję bawić się z innymi dziećmi, przygotuj go na to wcześniej. Na przykład możesz zapytać: „Jakie zabawki chciałbyś zabrać do przedszkola, żeby bawić się z innymi dziećmi?” Zachęcaj do przynoszenia przedmiotów, które łatwo się dzielą, takich jak klocki czy gry planszowe.
Rozmawiaj o emocjach
Dzieci czasem nie chcą się dzielić, ponieważ boją się, że stracą coś cennego. Rozmawiaj z nimi o ich uczuciach, pytając: „Dlaczego nie chcesz się podzielić swoją lalką? Czy boisz się, że się zniszczy?” Pokaż dziecku, że jego emocje są ważne i zrozumiałe, ale jednocześnie wytłumacz, że dzielenie się nie oznacza utraty, lecz budowanie relacji z innymi.
Wprowadź pojęcie wymiany
Jeśli dziecko nie chce oddać swojej ulubionej zabawki, możesz zaproponować wymianę. Na przykład: „Czy możesz dać Zosi swojego misia na chwilę? W zamian możesz pobawić się jej samochodzikiem.” Dzięki temu dziecko zobaczy, że dzielenie się może być korzystne dla obu stron.
Unikaj zmuszania
Zmuszanie dziecka do dzielenia się może przynieść odwrotny skutek. Jeśli maluch nie jest gotowy, aby oddać swoją zabawkę, postaraj się zrozumieć jego perspektywę. W takich sytuacjach lepiej jest zachęcać do dzielenia się poprzez przykład i zabawę, niż stosować nakazy.
Ucz empatii
Ważnym elementem dzielenia się jest zrozumienie uczuć innych. Czytaj dziecku książki, które pokazują, jak bohaterowie pomagają sobie nawzajem i dzielą się swoimi rzeczami. Rozmawiaj o tym, jak druga osoba może się czuć, kiedy nie ma dostępu do zabawki lub wspólnej gry. Możesz zapytać: „Jak myślisz, co czuł Antek, kiedy nie chciałeś podzielić się kredkami?”
Daj dziecku czas
Nauka dzielenia się to proces, który wymaga czasu i cierpliwości. Każde dziecko rozwija się w swoim tempie, więc nie oczekuj, że od razu zacznie się dzielić wszystkim, co posiada. Pamiętaj, że nawet małe kroki w tym kierunku są ważne i zasługują na uznanie.
Dzielenie się to umiejętność, która rozwija się stopniowo i wymaga wsparcia ze strony dorosłych. Kluczem do sukcesu jest cierpliwość, zrozumienie i konsekwencja. Poprzez dawanie dobrego przykładu, organizowanie sprzyjających sytuacji i rozmawianie z dzieckiem o emocjach, możemy pomóc mu zrozumieć, że dzielenie się jest nie tylko potrzebne, ale także przyjemne i satysfakcjonujące.
