Wiele dzieci w pewnym etapie życia doświadcza trudności z zasypianiem czy utrzymaniem spokojnego snu. Lęk nocny – objawiający się obawami przed ciemnością, samotnością lub wyimaginowanymi zagrożeniami – to zupełnie naturalne zjawisko rozwojowe, które może wpływać na samopoczucie i rytm dobowy całej rodziny. W TEQUESTA podchodzimy do tego tematu z troską i zrozumieniem, wiedząc, jak bardzo ważne jest stworzenie poczucia bezpieczeństwa także po zmroku.
Dlaczego pojawia się lęk nocny?
- Wyobraźnia dziecka
Maluchy mają niezwykle rozwiniętą wyobraźnię – potrafią tworzyć w swoich myślach całe światy pełne bohaterów (nie zawsze życzliwych). Wieczorne wyciszenie sprzyja „rozkręcaniu się” fantazji, co niekiedy prowadzi do pojawienia się przerażających wizji czy złych snów. - Zmiany rozwojowe
Każdy skok rozwojowy lub nowe doświadczenie (np. pójście do przedszkola, zmiana miejsca zamieszkania) może wywołać dodatkowy stres. Czasem dzieci nie potrafią nazwać swojego niepokoju w ciągu dnia, a lęk nasila się dopiero, gdy kładą się do łóżka. - Przeciążenie bodźcami
W erze intensywnej cyfryzacji i ciągłego napływu informacji (telewizja, tablet, smartfon) nadmiar wrażeń bywa przytłaczający. Nieprzetworzone bodźce w ciągu dnia mogą w nocy „domagać się” uwagi, wzmagając poziom stresu. - Nieprawidłowe nawyki przed snem
Nadmiar pobudzających aktywności tuż przed snem (np. głośne gry komputerowe, oglądanie dynamicznych bajek) może utrudnić dziecku wyciszenie się, a w efekcie sprzyjać nocnym lękom.
Jak rozpoznać lęk nocny u dziecka?
- Trudności z zasypianiem
Dziecko może długo kręcić się w łóżku, unikać pójścia spać, prosić o zapalenie światła albo wymyślać różne wymówki (np. dodatkowa szklanka wody) tylko po to, by odwlec moment zgaszenia światła. - Nocne wybudzenia
Częste pobudki, płacz lub krzyk w środku nocy, niemożność uspokojenia się bez obecności rodzica mogą sygnalizować, że w umyśle dziecka „tkwi” strach przed czymś, co kojarzy mu się z porą nocną. - Złe samopoczucie w ciągu dnia
Gdy dziecko nie śpi wystarczająco długo, może być rozdrażnione, mieć trudności z koncentracją czy unikać zabaw, które wcześniej lubiło. Chroniczne zmęczenie bywa też przyczyną obniżonego nastroju.
Skuteczne strategie wsparcia
1. Stworzenie bezpiecznej przestrzeni
- Stały rytuał przed snem
W TEQUESTA zawsze zachęcamy rodziców do wprowadzania spokojnych, powtarzalnych zwyczajów wieczornych. Może to być czytanie bajki, wspólna rozmowa o minionym dniu czy ciche słuchanie kojącej muzyki. Dzięki temu dziecko kojarzy porę snu z miłymi i przewidywalnymi czynnościami. - Przyjazne otoczenie
Ulubiona lampka nocna, przytulanka czy kocyk mogą znacząco poprawić poczucie bezpieczeństwa. Warto zadbać o to, by w pokoju nie było zbyt intensywnych świateł ani hałaśliwych urządzeń. Przyjemna, ciepła kolorystyka ścian i subtelne dekoracje również sprzyjają wyciszeniu.
2. Rozmowa o emocjach
- Nazwij lęk
Dzieci nie zawsze potrafią same powiedzieć, czego się boją. Zadawaj proste pytania: „Czy coś dzisiaj cię zmartwiło?”, „Czy coś sprawiło, że poczułeś się nieswojo?”. Pomóż dziecku odnaleźć słowa opisujące niepokój. - Zapewnij o bliskości
Przypominaj dziecku, że nie jest samo ze swoim strachem. Wytłumacz, że każdy czasem odczuwa lęk, nawet dorośli. Zaoferuj przytulenie, spokojne towarzyszenie w łóżku przez kilka minut lub zachęcaj do rysowania „potworów” i symbolicznego ich pokonywania.
3. Ograniczenie bodźców przed snem
- Odłączenie elektroniki
Na około godzinę przed snem warto wyłączyć telewizor, tablet i inne urządzenia elektroniczne. Zamiast tego zaproponuj wyciszające zabawy (układanie puzzli, czytanie książek, kolorowanki). - Unikanie intensywnych emocji
Staraj się unikać trudnych rozmów czy sytuacji wymagających od dziecka dużego wysiłku psychicznego tuż przed pójściem spać. Głośne kłótnie lub stresujące informacje mogą wzmagać nocne obawy.
4. Ćwiczenia relaksacyjne
- Ćwiczenie oddechowe
Prosta technika to „głęboki oddech do brzucha” – poproś dziecko, by położyło rękę na brzuchu i powoli wdychało powietrze, tak aby ręka unosiła się przy wdechu. Następnie niech dziecko wypuszcza powietrze, licząc np. do trzech. - Wizualizacje
Zaproponuj dziecku, by wyobraziło sobie spokojne, przyjazne miejsce (np. łąkę pełną kwiatów czy piaszczystą plażę). Niech po kolei opisuje, co widzi, słyszy lub czuje w tej „wyobrażonej krainie”. Taka technika pomaga przekierować myśli z lęku na relaks.
Jak wspiera TEQUESTA?
W naszym międzynarodowym przedszkolu dobrze rozumiemy, że poczucie bezpieczeństwa to podstawa – także w kontekście nocnych niepokojów. Dlatego:
- Wzmacniamy rutynę i przewidywalność
Zarówno w ciągu dnia, jak i podczas poobiedniego odpoczynku czy drzemki dbamy o stałe rytuały. Dzięki temu dziecko czuje się pewniej także w domu. - Rozmawiamy o emocjach
W bezpiecznym otoczeniu łatwiej nazwać swoje uczucia. Dzieci uczą się również, że mogą wyrazić strach, złość czy smutek, a nauczyciel pomoże znaleźć sposób na poradzenie sobie z trudną emocją. - Angażujemy rodziców
W TEQUESTA kładziemy nacisk na współpracę z Rodzicami. Wymiana doświadczeń i pomysłów na to, jak budować wieczorne rytuały, może przynieść zaskakująco dobre rezultaty i zapobiegać nocnym lękom.
Kiedy warto poszukać pomocy specjalisty?
Jeśli mimo wprowadzenia opisanych powyżej metod lęk nocny utrzymuje się bardzo długo, nasilają się koszmary senne, a dziecko wyraźnie cierpi z powodu niewyspania – warto skonsultować się z pediatrą lub psychologiem dziecięcym. Czasem fachowe wsparcie pomaga odkryć głębsze przyczyny stresu i opracować indywidualne strategie radzenia sobie z nim.
Lęk nocny to nieodłączny element dorastania, jednak dzięki odpowiedniej dawce cierpliwości, empatii i jasno wyznaczonych rytuałów można pomóc dziecku przejść przez ten etap w miarę spokojnie. W TEQUESTA stawiamy na bezpieczeństwo, akceptację i bliską współpracę z Rodzicami, by każde dziecko mogło czuć się pewnie – zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy. Jeżeli zaobserwujecie Państwo u swojego Malucha problemy ze snem i lęk nocny, zachęcamy do rozmowy z naszym zespołem. Razem zadbamy o to, by noc stała się czasem odpoczynku i regeneracji, a nie źródłem strachu.
